مقدمه؛
موج زلزله، موجی است که از طریق زمین حرکت می‌کند که اغلب سبب ایجاد زمین لرزه یا انفجار می‌شود. بطور کلی پس از اینکه در داخل زمین زلزله‌ای به وجود آید و انرژی زمین آزاد شود، انرژی آزاد شده به صورت امواج ارتعاشی در کلیه جهات منتشر شده و زلزله را با خود منتقل می‌نمایند. امواج زلزله توسط زلزله شناسان مطالعه و توسط لرزه نگار و زلزله‌سنج، اندازه‌گیری می‌شوند.

بررسی انواع امواج زلزله

امواج زمین لرزه با توجه به حرکتشان در داخل یا سطح زمین به دو دسته تقسیم می‌شوند:
امواج داخلی یا پیکری:
دسته‌ای از امواح لرزه‌ای هستند که در درون زمین حرکت کرده و در تمامی جهات منتشر می‌شوند و با سرعتی بیش از موج‌های سطحی حرکت می‌نمایند.امواج داخلی نیز به دو گروه امواج طولی یا اولیه و امواج عرضی یا ثانویه قابل تقسیم هستند.
امواج سطحی:
سرعت امواج سطحی از امواج عرضی کمتر است و شدت آن نسبت به عمق و نسبت به فاصله از مرکز به سرعت کاهش می‌یابد. این امواج در تحت شرایط خاص و در فصل مشترک دو محیط گازی و مایع، در اثر ارتعاشات ناشی از زلزله بوجود می‌آید. بیشترین انرژی ناشی از تکان‌های کم عمق را دارا بوده و عامل اصلی خرابی‌های ناشی از زمین لرزه بخصوص در مناطق مسکونی می‌باشد. این امواج پس از تداخل موج‌های داخلی در امتداد حد فاصل‌ها، شروع به ارتعاش کرده و عمق نفوذ محدودی دارند، از این رو همواره در نزدیکی سطح‌های ناپیوستگی متمرکز می‌شوند. بدین جهت در محیط‌های همگن موج‌های سطحی نخواهیم داشت. این امواج که به نام‌های موج‌های محدود شده و یا موج‌های هدایت شده نیز معروفند و به چهار دسته اولیه (P)، ثانویه (S)، لاو (LOVE) و رایلی (LR) تقسیم و توسط ویژگی‌هایی چون سرعت، دامنه، طول موج، دوره تناوب و فرکانس از یکدیگر تمییز داده می‌شوند.که امواج ثانویه، لاو و رایلی بسیار پیچیده و قدرت تخریبی بسیار زیادتری از موج اولیه دارند.
در فاصله ای در حدود ۱۲۰ کیلومتری مرکز زلزله ،اولین موجی که ازکانون زلزله (با عمق ۱۸ کیلومتر) به ایستگاه زلزله نگار می رسد موج اولیه است . سرعت این موج ۶ تا ۶.۵ کیلومتر است . بعداز آن موج ثانویه و سپس موجهای لاو و رایلی می‌رسند. سرعت امواج اولیه در حدود ۱.۷۳ برابر امواج ثانویه است.

ویژگی‌های متفاوت امواج زلزله

امواج طولی اولیه (P)
اولین امواجی هستند که در زمان وقوع زلزله تکان‌های خفیفی به زمین می‌دهند، به سختی قابل احساس هستند و تخریب کننده نیستند. این امواج باعث کشش‌ها و انقباض‌های متوالی در امتداد حرکت موج می‌شوند. سرعت انتشار این امواج زیادتر از امواج دیگر است و اولین امواجی هستند که به ایستگاه لرزه نگار می‌رسد.
امواج تراکمی از همه محیط‌هایی که توان تحمل فشار را دارند از جمله گازها، جامدات و مایعات عبور می‌کنند. ذراتی که تحت تاثیر موج اولیه (P) قرار می‌گیرند در جهت انتشار موج به جلو یا عقب نوسان می‌کنند.
به عنوان مثال بخشی از یک فنر را در نظر بگیرید که جمع شده و به طور ناگهانی رها کنید، فشردگی، تمام طول فنر را طی خواهد کرد تا به انتهای آن برسد. مثال فنر در راستای حرکت موج به ارتعاش درآمده است که بسیار شبیه به نحوه انتشار امواج اولیه (P) است. دلیل نامگذاری این امواج به نام امواج اولیه، سرعت بالای این امواج می‌باشد. چرا که اولین موجی که از زلزله احساس می‌شود امواج اولیه (P) است. این امواج با وجود سرعت بالای انتقال، چون بسیار سریعتر از سایر امواج دیگر میرا می‌شوند (یعنی انرژی خود را از دست می‌دهند) باعث ایجاد خرابی زیادی در زلزله نمی‌شوند.
امواج برشی ثانویه (S)
این امواج، ۵ الی ۶ ثانیه بعد از امواج اولیه (P) شروع می‌شوند و شدیدتر و مخرب‌تر هستند، فقط از جامدات می‌گذرند و باعث می‌شوند که سنگ خم شده و شکل خود را از دست بدهد و چند ثانیه بعد سقوط آوار شروع می‌شود. تقریباً اثر تخریبی تمام زلزله‌ها بر اثرامواج برشی است و به این معنی که وقتی لحظه شکستن سنگ فرا برسد، سنگ شکاف بر میدارد و نقاط مجاور شکاف بطور جانبی نسبت بهم حرکت می‌نمایند. در این زمان است که دو نوع موج اولیه (P) و ثانویه (S) ایجاد می‌شوند.
این امواج تنها در محیط‌هایی که می‌توانند در برابر تغییر شکل جانبی مقاومت کنند، مانند محیط‌های جامد منتشر می‌گردند و در مایعات و گازها نمی‌توانند منتقل شوند.
بعنوان مثال در صورتی که یک طناب را به دیواری متصل کرده و سر دیگر آن را در دست گرفته و به صورت قائم حرکت دهیم، در طناب موجی ایجاد می‌شود شبیه امواج ثانویه (S) می‌باشد. موج در امتداد طول طناب حرکت می‌کند در حالی که ذرات طناب در جهت عمود بر طول طناب ارتعاش می‌کنند. این امواج ارتعاش ذرات محیط عمود بر جهت حرکت موج می‌باشند.
امواج لاو (love)
حرکت زمین توسط موج لاو، تقریبا شبیه موج ثانویه (S) است با این تفاومت که ذرات ماده به موازات سطح زمین و در جهت عمود بر انتشار موج حرکت کرده و ذرات در صفحه قائم حرکت ندارند. انتشار این امواج پهلو به پهلو در یک زمین لایه به لایه به حرکت در می‌آیند و انتشار این امواج مانند تکان‌هایی است که بر اثر حرکت طناب به سمت چپ یا راست ایجاد می شود. موج‌های لاو (love) قدری سریعتر از امواج رایلی (LR) حرکت کرده و زودتر بر روی لرزه نگاشت ظاهر می‌شوند.
امواج رایلی (LR)
این امواج به نحو خاصی حرکت می‌کنند و شبیه امواج اقیانوس‌ها هستند که در یک صفحه‌ی قائم و در جهت انتشار امواج حرکت می‌نمایند بدین ترتیب که حرکت ذرات در امتداد مدارهای دایره‌ای یا بیضوی صورت می‌گیرند. البته جهت حرکت دایره‌ها برخلاف حرکت امواج اقیانوس بوده و حرکات ذرات سنگ، مدار بیضوی پسگرد را در صفحه قائمی به طرف منشاء زمین لرزه طی می‌کنند و باعث ایجاد لرزش‌های شدید در سطح زمین می‌شوند ولی به سرعت میرا می‌گردند.

عملکرد تخت خواب‌های هوشمند ضد زلزله ایمن خواب هوشمند

دقت تخت‌های هوشمند ضد زلزله شرکت ایمن خواب هوشمند در تشخیص امواج زلزله بسیار بالا بوده و با افتخار اعلام می‌دارد که این محصول انحصاری مجهز به سامانه کاملاً هوشمند و حساس به ارتعاشات حداقل ۲.۵ ریشتر بوده و در صورت وقوع خفیف‌ترین لرزش، حسگر کاملاً هوشمند تختخواب ضد زلزله، امواج اولیه (P) را قبل از انسان احساس کرده و در عرض ۳ ثانیه شروع به بستن باله‌های محافظ و مقاوم خود بصورت خودکار می‌نماید که با شروع امواج تخریب کننده فضای امنی را برای شخص یا اشخاص خوابیده در تخت‌خواب در برابر ریزش آوار و سقوط اجسام فراهم می‌کند.
لازم به ذکر است در صورتی که حادثه، تخریبی به همراه نداشته باشد واتفاق نیوفتد، ۳ دقیقه پس از وقوع و اتمام حادثه، باله‌های محافظ به صورت خودکار باز شده و در حالت اولیه قرار می‌گیرند.

ایمن خواب هوشمند، ایمنی را در قالبی زیبا به منازلتان خواهد آورد.